Jeroen Trommelen (Volkskrant 13-1-2004).
Lenie 't Hart uit Pieterburen heeft weer
eens ruzie. Haar eigenzinnigheid heeft monomane
trekjes, vinden zelfs haar vrienden. 'Het
dramatische, zelfs pijnlijke is dat ze de
zeehonden eerder kwaad doet dan goed'.
Zeeleeuwenspecialist André van Gemmert
van het Noorder Dierenpark in Emmen vertelt
het met bewondering. Drie jaar geleden vloog
hij met Lenie 't Hart naar de Galapagos-eilanden,
waar een olieramp leek te zijn gebeurd,
die ter plekke overigens reuze meeviel.
Er was geen besmeurde zeeleeuw te zien.
Maar de hele wereld wilde erbij zijn.
Het bootje waarmee 't Hart en hij van eiland
naar eiland trokken, werd voor hun neus
weggekaapt door een stel Amerikanen. 'Toen
had je Lenie moeten zien. Woedend! Ze pakt
een telefoon en belt de Nederlandse ambassade
om een helikopter te eisen. En ze krijgt
die helikopter ook, want niemand zegt graag
nee tegen Lenie 't Hart'.
Vriend en vijand zijn het eens. Er bestaan
weinig mensen zo vasthoudend, doelgericht,
ijdel, monomaan en publiciteitsgevoelig
als Lenie 't Hart (63). 'Het is een heel
instinctieve vrouw met een wilskracht die
je bijna naïef zou kunnen noemen',
zegt Van Gemmert. 'Nait soezen is haar Groningse
stopwoord: niet zeuren'.
'Ze heeft een scherp omlijnde missie en gaat voor het resultaat', oordeelt oud-directeur
George Verberg van de Gasunie, die twee
jaar geleden opstapte als bestuurder van
de zeehondencrèche. 'Charme heeft
ze ook, en een zeer goed gevoel voor publiciteit.
Die combinatie maakt haar succesvol. Met
wie haar visie op zeehonden deelt, kan ze
uitstekend overweg'.
Getouwtrek om zeehond Hannes
zit vast in loopgraven
Ondanks
een nieuwe aansporing van minister Veerman
van LNV blijft directeur 't Hart van de
zeehondencrèche in Pieterburen weigeren
het Duitse zeehondje Hannes over te dragen
aan de dierentuin van Nordhorn. In september
ontsnapte het dier daar en zwom het naar
Nederland. De Groningse crèche zal een
vergunning aanvragen om Hannes uit te zetten
in de Noordzee. De aanvraag maakt volgens
het ministerie echter geen kans, omdat Pieterburen
geen eigenaar van het dier is. In de maandag verstuurde
brief adviseert Veerman 'Hannes zo spoedig
mogelijk aan de rechtmatige eigenaar terug
te geven'.
Los van de vraag wie eigenaar is, geldt
volgens het ministerie ook de internationale
afspraak dat er geen in gevangenschap geboren
zeehonden mogen worden vrijgelaten in de
Waddenzee of Noordzee. Bovendien is onlangs
de Leidraad opvang gewone en grijze zeehonden
aangescherpt. Die regeling beoogt het uitzetten
van zeehonden te beperken.
Maar 't Hart houdt vast aan het loslaten
van Hannes. Vanwege de mogelijke besmettingsrisico's
zal dat niet gebeuren in de Waddenzee, maar
in de Zeeuwse delta. Volgens haar heeft
de Duitse dierentuin afstand van het dier
gedaan toen het Pieterburen de ontsnapte
zeehond liet vangen. Daarom is het dier
nu van haar.
Die lezing wordt bestreden door een woordvoerder
van de Duitse dierentuin. Er is nooit afstand
van Hannes gedaan, zegt hij. |
Zeebioloog Ad Corten, die voor
onderzoek is gestationeerd in het West-Afrikaanse
Mauritanië en daar geregeld 't Hart tegenkomt,
beschrijft haar als een 'wervelstorm met het
hart op de goede plek'. En ecotoxicoloog jan
Kuiper, directeur van het educatief centrum Ecomare op Texel, bewondert in haar de 'vasthoudende,
doorzettende pionier'.
Maar, zeggen ze, er is natuurlijk een andere
kant. Wie zo lang de koningin en de moeder
Theresa van de zeehondenopvang is geweest,
kan zichzelf ook onfeilbaar gaan vinden. En
soms lijkt dat inderdaad een beetje het geval.
Nu is er weer het relletje rond het zeehondje
Hannes, dat in september uit de dierentuin
van het Duitse Nordhorn ontsnapte. Hij werd
in Nederland gevangen en meegenomen door medewerkers
van het opvangcentrum
in Pieterburen. Maar omdat dieren uit
dierentuinen virussen bij zich kunnen dragen,
mogen ze niet in de natuur worden uitgezet.
Het ministerie van Landbouw heeft het loslaten
van Hannes verboden en de Duitse dierentuin
eist steeds luider zijn zeehond terug. Maar
Lenie zal er zich niets van aantrekken. Het
is haar levenswerk: zeehonden oplappen en
loslaten, ongeacht van wie ze zijn of hoe
anderen daarover denken. En nait soezen, want
anders wordt Lenie boos.
Haar publiciteitsoffensief draait op volle
toeren. Na een bezoek aan Pieterburen begonnen
twee schoolkinderen de publiciteitsactie Free
Hannes - een verwijzing naar de tranentrekkende
orkafilm Free Willy. (In werkelijkheid overleed
de 'bevrijde' Willy vorig jaar overigens aan
een longontsteking.) De Free-Hannesactie wordt
op de website van de zeehondencrèche
gecoördineerd.
'Zoals wel vaker met pioniers is ze bijzonder
moeilijk te overtuigen van een ander standpunt',
verzucht Ecomare-directeur Kuiper. 'De tijden
zijn veranderd. Vijfendertig jaar geleden
waren er bijna geen zeehonden meer in de Waddenzee.
Toen was het zinvol om elk individueel dier
te redden. Nu is dat omgekeerd, want het gaat
uitstekend met de zeehonden. De opvang van
zieke dieren kan juist leiden tot een meer
kwetsbare populatie. Dat is de pijnlijke,
bijna dramatische kant van Lenie: dat ze door
haar vasthoudendheid de zeehonden in de Waddenzee
eerder kwaad doet dan goed'.
Vorig jaar mei besloot het ministerie van
LNV de opvang van zeehonden te beperken tot
maximaal 5 procent van de wilde populatie.
Lenie toog naar het Binnenhof. Waarna de geschrokken
politici van VVD en CDA het voorstel van minister
Veerman snel schrapten.
Pieterburen heeft 55 duizend donateurs en
ruim 150 duizend bezoekers per jaar. Dat zijn
een hoop kiezers. Kuiper: 'De politiek vindt
zeehonden te belangrijk om er niets over te
zeggen, maar te onbelangrijk om er een echt
punt van te maken'.
Bioloog Corten ziet in Lenies dierenliefde
overigens geen probleem. 'Lang niet alle dolfijnsoorten
worden bedreigd, maar toch proberen we te
voorkomen dat die in visnetten terechtkomen.
Ik zie het verschil niet zo'.
Omgaan met mensen gaat 't Hart soms moeilijker
af. Gasunie-directeur Verberg werd in 1999
door 't Hart gevraagd voorzitter te worden
van het nieuwe bestuur van de zeehondencrèche.
Hij zei ja om haar te helpen. 'Het is ontegenzeggelijk
haar crèche, maar dat is tegelijk de
zwakte. Lenie heeft het eeuwige leven niet
en het is zeer de vraag of het centrum daarna
nog kan voortbestaan'.
Dat wilde het bestuur veranderen, aanvankelijk
met volle instemming van de directeur. Maar bij nader inzien had Lenie 't Hart er geen
behoefte aan. Verberg: 'Lenies liefde voor
zeehonden is zo groot dat ze geen beperkte
opvang kan accepteren. Elk ziek dier moet
worden gered en uitgezet. Wij waren ervan
overtuigd dat voor een gezonde populatie niet
elke zeehond in leven gehouden hoeft te worden.
Ook financieel is zoiets op den duur niet
houdbaar'.
Na een jaar stapte het bestuur op. 'Het alternatief
was om Lenie te ontslaan, en dat kon uiteraard
niet'. Het gebeurde zonder slaande deuren
en met respect voor haar mening, voegt Verberg
eraan toe.
Maar Lenie overtuigen, nee, dat
valt dus niet mee.
't Hart is twee keer gehuwd en heeft geen
kinderen, maar wel een petekind in Mauritanië,
weet Ad Corten die haar daar onlangs meemaakte.
'Ze ziet ook wel in dat het vreemd is om dieren
te beschermen terwijl een groot deel van de
bevolking van dat land onder de armoedegrens
leeft'.
Weinig donateurs van de zeehondencrèche
zullen weten dat ze ook Lenies reizen naar
Mauritanë financieren. En dat die haar
belangstelling inmiddels heeft verlegd van
zeehondjes naar arme dorpsgemeenschappen.
Daarbij is ze echt enorm handig in het aanboren
van fondsen, zegt Corten. En de arme Mauritanërs
ontvangen die steun natuurlijk graag.
Het petekind is de dochter van de dorpsbibliothecaris
en heet Petit Lenie.
De zeehond, zo lijkt
het, is mens geworden. |
