logo RvawL

Contactblad Relatie Mens en Dier april 2011

Dit is het Contactblad "Relatie Mens en Dier" van de belangengroep en stichting Rechten Voor Al Wat Leeft.

Onderwerpen

In 2018 einde aan biggen-castratie in Europa

Na jarenlange strijd voor afschaffing van de onnodige en onverdoofde castratie van biggen zijn er eindelijk knopen doorgehakt! Was het al bekend dat Nederland vanaf 2015 helemaal wil stoppen met castreren, ook met verdoofd castreren, nu hebben zelfs de belangrijkste partijen in vrijwel de hele Europese varkensketen afgesproken vanaf 2012 niet meer onverdoofd te castreren en vanaf 2018 helemaal te stoppen met deze ingreep!(Italië is vooralsnog het enige land in de EU dat niet heeft getekend, omdat men daar nog wel wil blijven castreren.) Dit is groot nieuws! De afspraak, die half december 2010 gemaakt werd, en door 18 partijen in de Europese varkenssector werd ondertekend, is op vrijwillige basis in de Europese Commissie tot stand gekomen, en wordt inmiddels de 'Verklaring van Brussel' genoemd. Dat geeft aan deze geweldige stap zelfs een historisch tintje. Voor ons is het dat in elk geval wel! En met voldoening mogen wij zeggen dat 'Rechten voor al wat leeft' er zeker een zéer groot aandeel in heeft gehad dat dit onderwerp zo'n vijftien jaar geleden in binnen- en buitenland op de kaart kwam! Nu reeds worden in Nederland al zeer veel varkens helemaal niet meer gecastreerd. En wij zijn ervan overtuigd dat de varkenshouders in Nederland en daarbuiten, die nu nog castreren met verdoving, echt niet tot 2018 zullen wachten met het achterwege laten van het castreren. Zo heeft McDonald's in Duitsland enige tijd geleden al besloten vanaf 2011 geen vlees meer van gecastreerde varkens te gebruiken! En dat terwijl Duitsland altijd de voorwaarde stelde aan Nederland (en aan andere varkensexporterende landen) dat de varkens die naar Duitsland werden geëxporteerd gecastreerd moesten zijn! Het was hoofdzakelijk Duitsland waarvoor de castratie in stand werd gehouden! Wij zijn dan ook zéér verheugd dat deze bijzonder pijnlijke ingreep (ook met verdoving is het nog erg pijnlijk!) over zeven jaar in de gehele EU tot het verleden zal behoren! We blijven nog even bij de varkens, want castratie is niet de enige ingreep die de jonge biggen moeten ondergaan! Ook het (onverdoofd) couperen van de staartjes en slijpen van de tandjes zijn zaken die wij verboden zouden willen zien! Maar gelukkig komt hier ook steeds meer aandacht voor: Staartcouperen Het vreemde is dat het routinematig staartcouperen (d.w.z. het kort na de geboorte bij alle biggen de staart eraf halen) al jarenlang in de gehele EU verboden is. Incidenteel mag het wel, maar dan moet de varkenshouder een ontheffing hebben waarin staat dat couperen nodig is vanwege kannibalisme dat veel dierenleed veroorzaakt. Maar van lieverlee is het incidenteel staartjes couperen weer afgegleden naar routinematig couperen. Geen wonder, want door de prikkelarme behuizing van de biggen, waarin ze dikwijls geen enkel afleidingsmateriaal hebben om mee te kunnen spelen, is de enige manier om de dag door te komen, behalve eten en slapen, het knabbelen aan elkaars staarten, oren of flanken. Op vragen van de Partij voor de Dieren hierover antwoordde Staatssecretaris Bleker van Landbouw dat ook hij op termijn van het staartcouperen af wil. Hij zegt ervan uit te gaan "dat met hulp van onderzoek, andere huisvestingssystemen en nieuwe marktconcepten het op termijn mogelijk wordt te stoppen met couperen" (Boerderij 7-12-2010). In hoeverre dit een toezegging inhoudt…? Maar in Duitsland heeft men kennelijk de smaak te pakken van dierenwelzijnsmaatregelen: In de Duitse deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen wordt het EU-verbod vanaf 1 januari 2011 strenger gehandhaafd en mogen biggen niet meer zo maar klakkeloos worden gecoupeerd. Tandjes slijpen Ook deze ingreep staat momenteel ter discussie. Binnen het project 'Verantwoord omgaan met staarten' wordt door Wageningen UR onderzoek gedaan naar mogelijkheden om het slijpen van de tandjes achterwege te kunnen laten. Staatssecretaris Bleker van Landbouw verwacht dat ook deze ingreep binnenkort niet meer nodig is. (Boerderij 16-11-2010) Maagzweren bij varkens Helaas zijn er niet alleen positieve berichten te melden. In 'Boerderij' van 4 januari jl. lazen wij dat veel varkens maagzweren hebben. Dierenarts Peter van der Wolf van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) schrijft in het blad 'GD Varken' dat 58 procent van de varkens een maagafwijking vertoont, dat is 22 procent meer dan 20 jaar geleden. Als men alleen naar de zeugen kijkt liggen de percentages daar nog hoger: 74 procent (11 procent hoger dan 20 jaar geleden). Een percentage van 4,4 van de maagafwijkingen bij zeugen zijn maagzweren of andere ernstige beschadigingen aan de maag. Bij vleesvarkens ligt het percentage lager. De GD-dierenarts vindt dat deze zaak "tot nadenken stemt over het welzijn van varkens met maagproblemen. Bij mensen zijn maagklachten erg pijnlijk. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen hoe dat bij varkens ligt", aldus de dierenarts. Als oorzaken die invloed hebben op de maagtoestand noemt hij o.a. "stress en de manier van huisvesten". (Moet hier nu nog verder onderzoek naar worden gedaan? Zegt ons gezonde verstand al niet dat de ellendige prikkelarme huisvesting leidt tot stress, en dat stress leidt tot maagklachten? En toch wil men maar doorgaan met schaalvergroting, megastallen etc. - red.) Slachten na bedwelming met CO2-gas Over het bedwelmen met CO2-gas hebben we de laatste tijd al veel geschreven. Na een dieronwaardig leven van verveling, gebrek aan bewegingsvrijheid en pijnlijke ingrepen worden de dieren naar het slachthuis gebracht. Als ze daar een elektrische bedwelming krijgen hebben ze geluk, tenminste als het personeel van het slachthuis vakbekwaam is en zijn taak zorgvuldig uitvoert onder permanent toezicht! Helaas schort het dikwijls aan toezicht door de VWA (Voedsel- en Waren Autoriteit). Maar als alles volgens de regels gebeurt zijn de dieren binnen één seconde bewusteloos. Anders is het met de CO2-gasmethode zoals deze bij o.a. VION in Boxtel wordt toegepast. Men kan rustig spreken van een marteling van circa 30 seconden met hevige pijn in keel en luchtwegen, heftige ademnood en grote paniek en angst. Enkele citaten uit een onderzoeksrapport van Animal Sciences Group (ASG) over deze methode: "In de gondel zijn, vanaf het moment dat de gondel naar beneden ging tot het moment dat het dier volledig ligt, per dier de volgende gedragingen vastgesteld: omdraaien, sprong voorwaarts, achteruitlopen, naar voren vallen, wankelen, zitten, trillen van de hammen, gaspen en zwaar ademen, vallen, glijden, stuiteren, spartelen en fors trappen, oprichten van lichaam, overeind komen, gillen, oprichten van kop". "Varkens die verdoofd worden met 86 procent CO2 in lucht (de huidige methode, zoals die bij o.a. VION wordt toegepast - red.) vertonen duidelijke tekenen van pijn bij ademhaling (zwaar ademhalen en gillen) en afwijkend gedrag (Hoenderken, 1983; Troeger and Wolterdorf, 1991; EFSA, 2004)". Werd er tijdens bovenstaand onderzoek steeds één varken per gondel aan CO2 blootgesteld, in de praktijk krijgen 10 - 12 dieren per gondel tegelijk deze behandeling. Dat deze groepsbedwelming een gunstig effect zou hebben op het dierenwelzijn in de gondel, zoals wel wordt beweerd, is grote onzin! Bij de grote paniek die uitbreekt na het instromen van het CO2-gas in de gondel, trappen en verwonden de dieren elkaar. Deze marteling duurt ongeveer 20-30 seconden voor de dieren bewusteloos zijn. Bovendien gebeurt het dikwijls dat van de groep varkens die bewusteloos uit de gondel wordt gekiept de laatste dieren alweer bijgekomen zijn voor ze aan de beurt zijn om één voor één te worden opgehangen en gestoken om te verbloeden. In Duitsland is geconstateerd dat dit zéker bij één procent van de varkens die met CO2 worden bedwelmd het geval is, hetgeen daar neerkomt op circa 500.000 varkens per jaar. Het percentage zal in Nederland hetzelfde zijn. Dit is de manier waarop miljoenen varkens (1000 à 1200 per uur!)alleen al in Nederland aan hun eind komen. Gelukkig staan wij niet alleen in onze mening over de CO2-gasbedwelmings-methode. Van niemand minder dan premier Mark Rutte stond in het blad 'Boerderij' van 2 november 2011 het nevenstaande: We hopen vurig dat deze uitspraak van de premier positieve gevolgen voor de dieren zal hebben! Alstublieft, heren Rutte en Bleker, doet u er dan ook iets aan!!

Goed nieuws voor palingen!

Eindelijk is er een goede oplossing voor het doden van palingen! Ook dít is geweldig nieuws! Decennia lang moesten palingen in een zoutbad 'doodkruipen' om te ontslijmen, maar de dieren gingen niet dood en leden alleen maar hevige pijn, doordat het zout in hun huid brandde. In een rapport van het toenmalige RIVO-DLO (RIVO is nu IMARES, het visserij-onderzoeksstation in IJmuiden) uit augustus 1996 stond het volgende te lezen: "Bij het doden van levend aangevoerde paling bleek dat bij het strooien van zout over paling in een bak zonder water (het zgn. 'doodkruipen') na een half uur nog meer dan de helft van de dieren reageerde op prikkels, en na het verwijderen van de ingewanden (het zgn. 'strippen') de dieren 5 minuten later ook nog reageerden op prikkels". Vissen zijn gewervelde dieren, evenals zoogdieren en de mens. Vele miljarden palingen hebben dus in de aflopen decennia een lang en gruwelijk lijden ondergaan voor ze dood waren. Vele onderzoeken volgden om te zien of het echt allemaal wel zo erg was, en natuurlijk moesten eventuele maatregelen in Europees verband genomen worden vanwege de "vele ingrijpende consequenties" en er moest "rekening worden gehouden met de rentabiliteit van de Nederlandse vissector en haar concurrentiepositie" (exportbelangen!) In 2005 leverde een enquête onder 18 wetenschappers de conclusie op dat de wijze van doden van vissen het grootste dierenleed veroorzaakt. Met name paling werd genoemd omdat bij deze vissen de doodsstrijd uren kan duren. Op 2 maart 2007 was 'Rechten voor al wat leeft' aanwezig op een bijeenkomst op IMARES waar een presentatie werd gegeven over het elektrisch bedwelmen van paling. Toch zou het nog vier jaar duren voor echt een goede en definitieve oplossing kwam en de bedwelmingsapparatuur voor de praktijk gereed was. Op 13 juni 2007 schreven wij in een open brief aan toenmalig landbouwminister Verburg: Onze conclusie is dat er thans in Nederland nog geen enkele verbetering is ten opzichte van 10 jaar geleden, of erger nog: de paling komt nog steeds aan zijn einde zoals reeds geschiedde bij de palingvangst in de Zuiderzee, echter nu gaat het ook nog eens over enorme aantallen dieren uit de bio-industrie; ongeveer 4500 ton per jaar (= ongeveer 32 miljoen dieren)! Hoe zit het met de INTRINSIEKE WAARDE ook van deze dieren??" Maar na jaren zoeken is nu dan eindelijk de oplossing daar: Palingen gaan op een lopende band met een watersproeier en krijgen daar een stroomstoot van 150 volt en raken binnen eén seconde verdoofd. Daarna vallen ze eén voor eén in een bad met ijskoud pekel om de huid te ontslijmen om ze verder te kunnen verwerken. (Had de wetenschap dit nu niet eerder kunnen uitvinden? En dat terwijl er al vele jaren lang mensen op de maan lopen…-red.) Vishandel en palingrokerij Klooster in Enkhuizen, marktleider in de Nederlandse palingsector) is de eerste die in februari 2011 de nieuwe installatie aanschafte en in praktijk bracht. Wij zijn zéér verheugd over deze ontwikkeling en hopen ook hier vurig dat álle palinghandelaren nu dan ook van overheidswege verplicht zullen worden direct deze installatie aan te schaffen en vanaf direct (zónder overgangsregelingen van 10 jaar!) alleen déze methode toe te passen! Tevens is het zaak dat nu ook voor alle andere consumptie-vissoorten betere dodingsmethoden in praktijk zullen worden gebracht!

Onverdoofd ritueel slachten

Het zal u niet ontgaan zijn: op donderdag 17 februari jl. vond dan eindelijk het langverwachte Kamerdebat plaats over het initiatiefwetsvoorstel van de Partij voor de Dieren: een verbod op het onverdoofd ritueel slachten. Het CDA, de CU en de SGP zijn sowieso tegen een verbod omdat zij zo'n verbod een te grote aantasting vinden van de godsdienstvrijheid. De PvdA is ambivalent: zij wil onnodig dierenleed voorkomen, maar ze is ook tegen aantasting van de geloofsvrijheid. (Maar laten we niet vergeten dat de PvdA bang is haar vele allochtone kiezers te verliezen als zij voor een verbod zou kiezen! - red.) De VVD liet bij monde van Kamerlid Snijder weten ook zeer te hechten aan de godsdienstvrijheid, maar wél zou Snijder graag zien dat de dieren voor de halssnede eerst (reversibel) zouden worden bedwelmd. (Reversibel wil zeggen dat de bedwelming omkeerbaar is: als het dier niet geslacht zou worden zou het weer bijkomen uit de bedwelming - red.) Wel, dat wil de PvdD ook, en wij ook. Het lijkt erop dat mevr. Snijder niet precies de bedoeling van de PvdD had begrepen. D66, GroenLinks, SP en PVV zijn vóór een verbod. Het is dus zaak óf de VVD óf de PvdA over de streep te trekken om een Kamermeerderheid te krijgen. In de weken na het Kamerdebat houdt de PvdD zich hier dan ook mee bezig. Op 24 maart zal de discussie in de Kamer worden voortgezet. Wij wachten in spanning af hoe de kaarten dan zullen liggen! De Protestantse Kerk in Nederland heeft de fractievoorzitters opgeroepen om tégen een verbod op het onverdoofd slachten te stemmen. De stichting Rvawl heeft daar een reactie op gestuurd. In aansluiting op het bovenstaande laten wij hieronder een notitie volgen van Dr. R. Hoenderken, dierenarts en deskundige op velerlei terrein waar het het bedwelmen en doden van dieren betreft. Deze notitie heeft hij op 21 februari j.l. naar een groot deel van de Vaste-Commissieleden ELI gestuurd: Cri de coeur!!! Geachte lezers, Naar aanleiding van berichten in de media over het Kamerdebat over 'ritueel slachten' wil ik als deskundige op het gebied van het doden van dieren en vroeger als ambtenaar belast met het beleid over ritueel slachten u het volgende mededelen Het doden zonder een effectieve bedwelming van slachtdieren gaat gepaard met veel stress voor en tijdens het toebrengen van de halssnede en gaat gepaard met pijn tijdens en na het toebrengen van de halssnede. Het intreden van de bewusteloosheid is absoluut niet direct, maar duurt ongeveer een halve minuut en gaat gepaard met pijn/stress. Hierover zijn tientallen publicaties bekend en het lijkt zinloos te discussiëren over de vraag of het 5 seconden langer of korter duurt. Het toedienen van een (reversibele) elektrische bedwelming (een heel korte stroomstoot door de kop van het dier) ondervangt veel dierenleed en daarna kan het dier dan alsnog ritueel gedood worden. Het leegbloeden van het karkas is even snel en volledig als zonder bedwelming, en zo werden vroeger alle schapen in Nederland geslacht. Dit werd ook geaccepteerd in de tachtiger jaren door het merendeel van de afnemers van ritueel geslacht vlees! In de Telegraaf van gisteren (19-2-2011) bleek dat meer dan 90% van de ondervraagden vond dat "vrijheid van godsdienst eindigt waar dierenleed begint". In ditzelfde blad stond een zeer lezenswaardige column van Prof. Dr. Smalhout (voormalig hoogleraar anesthesiologie) over dit onderwerp met als opmerkelijke mededeling dat "de rituele besnijdenis van Joodse jongetjes tegenwoordig overal plaats vindt onder plaatselijke verdoving". Hij sluit de column af met de conclusie: "Het wordt nu hoog tijd om na te denken of het humaan slachten van dieren nu echt een daad is die door de Eeuwige ons en in het bijzonder de Joodse gemeenschap kwalijk zal worden genomen". Hieraan zou ik willen toevoegen dat in vele (beschaafde) Europese landen (o.a. Zwitserland, Zweden, Spanje, Oostenrijk en Luxemburg) en de Verenigde Staten onverdoofd slachten verboden is! Van Zwitserland weet ik dat zelfs de import van ritueel geslacht vlees al meer dan 10 jaar ook verboden is. Ook in Zwitserland wonen orthodoxe Joden en Islamieten. In het verleden heeft de BV Nederland heel veel geld verdiend met het exporteren van ritueel geslacht vlees onder toestemming van het Ministerie van Landbouw. Het treurige feit deed zich voor dat soms kleine delen van het karkas als zodanig werden verkocht en het 'dure' vlees als gewoon vlees werd geëxporteerd. Ditzelfde gold voor het zogenaamde niet-koshere vlees. Het onverdoofd slachten van dieren (evenals bijvoorbeeld het (onverdoofd) castreren van biggen) is walgelijk en ethisch niet (meer) te verdedigen in deze tijd. Waarom moet het steeds zo lang duren tot dit besef ook bij al onze volksvertegenwoordigers doorkomt. Mijn advies als dierenarts en dierenbeschermer is: onverdoofd slachten (en castreren) wordt verboden in Nederland! Na het (reversibel) elektrisch bedwelmen is het een ieder vrij alle verdere rituele handelingen (Joods of Islamitisch) uit te voeren. P.S. Vanzelfsprekend was ik verheugd over de opmerking van premier Rutte in de regeringsverklaring dat ook hij "het bedwelmen van varkens met CO2-gas en van kippen met een waterelektrocutiebad gruwelijk en vreselijk vindt" (Boerderij 2-11-2010). Oosterbeek, 21-2-2011 Dr. R. Hoenderken, Dierenarts.

Project 'Ganzenbord', oftewel 'gans-op-bord'

Het moet niet gekker worden: de provincie Noord-Holland wil onderzoek laten doen om te zien of wilde ganzen die afgeschoten worden benut kunnen worden als scharrelvlees. Het is het z.g. proefproject 'Ganzenbord'. Het aantal wilde ganzen zou ieder jaar groeien en hierdoor zou landbouwschade worden veroorzaakt en mogen de dieren afgeschoten worden. In plaats van weggooien zou men het vlees van de ganzen ook kunnen eten, en het onderzoek moet uitwijzen of er een afzetketen voor kan worden opgezet. Het onderzoek, geïnitieerd door LTO-Noord, kost € 44.000 en de provincie gaat dat betalen. Het is toch ongelooflijk hoe hier de zaak op z'n kop wordt gezet: In plaats dat de provincie de ganzen de bescherming geeft waar ze recht op hebben (uiteindelijk is de gans een beschermde diersoort!), wil ze kookcursussen gaan organiseren om het eten van de beschermde wilde ganzen te promoten met het geld van de belastingbetaler. En dat terwijl in Nederland al een overdaad aan voedsel is, waarvan een derde deel zelfs wordt weggegooid. De argumenten die worden genoemd om de wilde gans als product te bestempelen zijn: Elk jaar komen er meer ganzen, er zijn er veel te veel. Jacht is nodig om de schade aan gewassen te beperken… enz..
Grauwe ganzen
De jacht is een gevoelig onderwerp. Uit onderzoek is gebleken dat meer dan 86 procent van de bevolking tegen de jacht is. De jacht op ganzen is zinloos en wreed. De wilde ganzen leven in familieverband, zijn monogaam en blijven hun leven lang bij elkaar. Om het draagvlak voor jacht te vergroten probeert de provincie nu de wilde gans bij goedgelovigen op het bord neer te leggen. Wereldwijd zijn er niet teveel ganzen. En het worden er ook niet elk jaar meer. Dierenpopulaties fluctueren; de natuur zoekt zelf naar evenwicht. De jacht op ganzen verstoort dit natuurlijk proces en de provincie en de jagers weten dit maar al te goed. Voor elke gedode gans komt weer een nieuwe in de plaats. Nederland is juist op veel plaatsen aantrekkelijk gemaakt voor ganzen, en nu ze er zijn mogen de wilde ganzen dus, wat de provincie en de jagers betreft, worden geroofd uit de natuur. Zo komen de jagers aan hun gerief door het schieten van de ganzen, en de consument speelt onbewust het spel mee door de jachtbuit braaf op te eten, in de veronderstelling hiermee een bijdrage te leveren aan het op peil houden van de wildstand en het in stand houden van het evenwicht in de natuur. En je voorkomt er ook nog eens landbouwschade mee! En dat het misschien dan ook nog lekker smaakt is mooi meegenomen! En de jagers lachen in hun vuistje! Want zij hebben niet alleen de lol van het jagen, maar het levert nog een aardig centje op ook! En ze weten nú al dat er volgend jaar wederom ganzen te bejagen zijn! Reden genoeg voor de jagers om met valse argumenten de jacht in stand te houden. En zó worden de mensen voor de gek gehouden, tenminste, de mensen die zich voor de gek láten houden. De Partij voor de Dieren in de provincie Noord Holland heeft al bezwaar aangetekend tegen de subsidie die de provincie geeft aan dit project, dat uitgaat van LTO-Noord, het project Ganzenbord. Het is geld van alle belastingbetalers, waarmee de consument nu wordt aangezet om meer ganzen te gaan eten. En dan te weten dat de gans een beschermde diersoort is!

Eerste leerstoel vleesvervangers (door Eduard Sloot)

Wij lazen voor u in de Stentor van 28 januari 2011 het volgende bericht. Eerste leerstoel vleesvervangers (door Eduard Sloot) BENNEKOM - Wageningen Universiteit wil een buitengewone leerstoel 'vleesvervangers' instellen om hier onderzoek naar te doen. Dat hebben Wageningen Universiteit en de stichting Peas Foundation - die het onderzoek mede financiert - gisteren bekend gemaakt. De leerstoel is volgens de Peas Foundation de "eerste leerstoel vleesvervangers ter wereld". De Wageningse hoogleraar levensmiddelenproceskunde Remko Boom, die deze leerstoel voorlopig zal invullen, zegt dat vleesvervangers - zoals sojaburgers of tofugehakt - nog niet dezelfde smaak en sappigheid hebben als vlees. "Dat hopen we aanzienlijk te kunnen verbeteren". Het onderzoek richt zich op soja, tarwe en lupine. Boom: "Lupine wordt nu vooral gebruikt als veevoer en is qua voedingswaarde uitstekend. In de toekomst kunnen we misschien ook vleesvervangers maken uit algen. Consumenten zullen niet alle vleesvervangers accepteren", aldus de hoogleraar. Insectenvlees is uitstekend voedsel, maar veel westerlingen willen dat niet eten. Het marktaandeel van vleesvervangers is nu een paar procent, maar het groeit behoorlijk". Vleesvervangers zijn volgens Boom noodzakelijk omdat de vraag naar voedsel door de ontwikkeling van China en India enorm zal groeien. "Als wij allemaal vlees gaan eten, is er niet genoeg voer. Dan hebben we meerdere wereldbollen nodig om dat te verbouwen". Het onderzoeksproject telt vier promotieplaatsen en vijf wetenschappelijke stafmedewerkers. Het wordt gefinancierd door de stichting Peas Foundation, die als doel heeft de consumptie van plantaardige eiwitten te vergroten. Bestuursleden van deze stichting zijn betrokken bij de Partij voor de Dieren. Maar dat staat onafhankelijk onderzoek niet in de weg, aldus Wageningen Universiteit. Op de site van RTV Utrecht van 12 februari 2011 lazen wij het volgende.

Universiteit onderzoekt productie kweekvlees

UTRECHT - De universiteiten van Utrecht en Wageningen willen in een gezamenlijk project het kunstmatig ontwikkelen van vlees een forse stap dichterbij brengen. Het zogeheten kweekvlees heeft als voordeel dat er geen dieren meer aan te pas komen. Door de toenemende vraag naar vlees wereldwijd is de zoektocht naar duurzame alternatieve eiwitbronnen in volle gang. Het kweekvlees groeit uit stamcellen van spierweefsel, en is daarmee een duurzaam, klimaat- en diervriendelijk alternatief voor 'gewoon' vlees". (Zou de 21e eeuw dan tóch een ommekeer brengen? - red.)

De Stichting Rechten voor al wat Leeft.

Auteur .

pijl omhoog