Auteur John Otters in Gezond
Idee! nr 60.
Wie dacht dat de meeste mensen overtuigd
zouden moeten worden van de morele
waarde van andere dieren heeft het fout. Francione stelt in zijn boek Introduction to animal rights dat de meeste mensen wel inzien dat dieren gevoel hebben,
maar dat onze acties niet kloppen met onze ideeën
vanwege de status die dieren bezitten. Hoewel de meeste mensen met een
hond of kat hun huisdier zien als lid van het gezin,
worden dieren toch vooral, en niet in de laatste plaats
door de wet, gezien als eigendom. Francione trekt hier
de vergelijking door naar slavernij,
waar de eigenaar van een slaaf niet zijn eigendom kon
doen wat hij wilde, zolang dit hem winst opleverde.
Het feit dat dieren de status van dingen hebben, is
volgens Francione de grootste oorzaak van het door de
mens veroorzaakte dierenleed.
Er bestaan sinds de 19e eeuw wel wetten
die veel dierenleed moeten voorkomen, maar
Francione laat aan de hand van diverse voorbeelden
zien dat deze weinig effectief zijn. Hij
stelt dat er slechts één recht
voor dieren nodig is, namelijk het recht
om niet als ding behandeld te worden, want 'if I can
enslave you and kill you at will, then any
other right you may have will not be of
much use to you'.
De oplossing van Francione voor deze 'morele schizofrenie'
is gelijke beschouwing: individuen met gelijke belangen
(niet behandeld worden als ding), moeten gelijk behandeld
worden onder gelijke omstandigheden.
Francione geeft een frisse kijk op dierenrechten en
zijn theorie verschilt duidelijk van die van Tom Regan
of Peter Singer. In tegenstelling tot Singer stelt Francione
dat het houden en gebruiken van dieren compleet afgeschaft
moet worden en zijn theorie is niet utilitair. Waar
Regan zich beperkt tot dieren waarvan hij denkt dat
ze gevoelig zijn, gaat Francione verder en betrekt zijn
theorie op vrijwel alle dieren, omdat het niet met zekerheid
te zeggen is of ze wel of niet gevoelig zijn. Verder
stelt Francione niet, zoals Regan, dat mensen superieur
zijn aan andere dieren.
Tot zover Gezond Idee!
Een heel andere manier om dierenrechten te bevorderen
is er voor te zorgen dat de kans op misbruik van dieren
wordt verkleind. Dit kan door in de wet vast te leggen
dat mensen niet eigenaar zijn van een dier op de manier
zoals een mens eigenaar van een "ding" is.
Wanneer een mens misbruik maakt van een dier, zou dit
dier van hem of haar moeten worden weggenomen, terwijl
alle rechten van de eigenaar vervallen. Geen recht op
schadevergoeding dus en ook niet op een ander dier.
Deze manier van omgaan met dieren lijkt op kindervoogdij:
een mens mag over handel en wandel van het dier beslissen
zolang hij of zij zich houdt aan de voorschriften.
Rechten moeten worden gecontroleerd en gehandhaafd
De overheid zou een instantie moeten aanwijzen, die
preventief kan ingrijpen als aan het welzijn van dieren
niet voldoende aandacht wordt besteed, bijvoorbeeld
de NVWA, die op haar beurt ook weer gecontroleerd wordt.
De voorschriften worden dan gebaseerd op het recht (het
belang) van dieren om de vrijheid te hebben om (voor
de soort specifiek) natuurlijk gedrag te vertonen. Deze
voorschriften kunnen bijvoorbeeld als volgt luiden.
- Kalveren mogen niet bij de moeder worden weggehaald
wanneer ze ouder zijn dan X dagen of jonger zijn dan
X dagen.
- Kalveren mogen niet afzonderlijk worden gehuisvest.
- Koeien zouden per jaar maximaal X liter mogen produceren.
- Bij commercieel gebruik van huisdieren voor de fok
mogen de moederdieren slechts X keer per jaar jongen
werpen en de jonge dieren moeten op tijd worden gewend
aan omgaan met mensen.
- Kalkoenen mogen per stuk niet zwaarder worden dan
X kg.
- Vleeskuikens moeten over minimaal X vierkante centimeter
beschikken.
- Varkens moeten in groepen gehuisvest worden met
een maximale omvang, een minimale ruimte en een uitloop
naar buiten.
- Het veevoeder zou zo ecologisch verantwoord mogelijk
geproduceerd moeten worden.
- Verbod op in- en uitvoer van levende slachtdieren.
Als een veehouder zich niet houdt aan deze voorschriften
dan kun je (in twijfelgevallen) eerst een geldboete
geven en hem verplichten om de zaken binnen een bepaalde
termijn te regelen. Doet hij dat niet of is de overtreding
evident, dan volgt verbeurdverklaring, direct en zonder
recht op schadevergoeding. De overheid verkoopt deze
dieren vervolgens aan andere veehouders of laat het
dier slachten. Op deze wijze wordt controle geen kostbare
zaak en zijn de belangen van het dier voldoende gediend.
Het moge duidelijk zijn dat gerekend wordt op een preventieve
werking en dat een dergelijke ingreep geen schering
en inslag zou moeten worden. Ook het "spuitje"
geven aan dieren waarvoor geen nieuw onderdak is te
vinden, moet zoveel mogelijk worden voorkomen.
Zie ook Willem Vermaat in Trouw "Dier heeft het recht om geen bezit te zijn". |
