Homepage
Nederlands-English-Español-Português-Deutsch-Français-Norsk-Bahasa Indonesia

Respect, een balans tussen vrijheid en ware liefde

Respect is de combinatie van betrokkenheid en voldoende afstand houden

Wie een kruipende kleuter in huis heeft, moet goed opletten.
De kleine opent kastjes, stopt in zijn mond wat hij op zijn weg vindt.
Behalve uit angst of onzekerheid stelt de jonge onderzoeker zichzelf geen grenzen in het beproeven van alles wat hij/zij tegenkomt.
Ook een huisdier dat los in huis kruipt of vliegt, heeft geen ontzag voor de spullen van de huiseigenaar.
Kan een mensenkind nog worden aangeleerd dat hij ergens vanaf moet blijven, voor een huisdier kan dit alleen door het te straffen, zodat een negatieve prikkel uitgaat van het "niet tonen van respect" voor spullen.
Respect wordt op Animal Freedom gedefinieerd als de combinatie van betrokken zijn ("liefde") en de juiste afstand houden ("vrijheid").
Wel (goed) naar kijken, maar niet aankomen.
Wel van houden, maar niet (al te) vast-houden.
Respect is opgebouwd uit twee afzonderlijke elementen die tegelijkertijd toegepast moeten worden.
Kom je te dichtbij dan is het niet goed en houd je teveel afstand dan ook niet.
Ben je te betrokken bij de ander dan voelt dat verstikkend en toon je geen meeleven, dan is het ook niet goed.
Wat het voor mensenkinderen nog eens extra moeilijk maakt om respect te tonen is dat mensen hun kinderen nauwelijks uitleggen wat respect tonen betekent.
Een kind moet uit de strenge toon waarmee de ouder zegt "heb eens wat meer respect!" afleiden dat de boodschap is dat je niet zomaar kan doen, laten en zeggen wat je wilt.
Wat de achterliggende gedachte is over wat je wel moet doen, wordt vrijwel nooit bij verteld.
Dat maakt het leren om respect te tonen zo lastig.
dieren op handen dragen
De mens is het machtigste dier op aarde. Wanneer het zichzelf en anderen geen grenzen stelt dan hebben dieren (bijvoorbeeld in de veehouderij) en de natuur geen (ruimte van en voor) leven.
In het stellen van grenzen is het belangrijk dat het ongewenste concreet wordt vastgelegd en dat het gewenste gedrag zoveel mogelijk open wordt gehouden. Liefde en vrijheid laten zich het beste negatief definiëren, dwz door concreet te zijn over wat het niet is.
Freedom (and love) defined, is freedom denied. Omdat mensen en dieren het niet van nature logisch vinden dat regels ook voor zichzelf gelden, moet respect als het ware afgedwongen worden. Vroeger werd respect afgedwongen door (sportieve) gevechten. Dit is ook tussen dieren de manier om een onderlinge rangorde te vestigen die dieren vervolgens respecteren. Maar zodra een dier tekenen van zwakte vertoont, wordt opnieuw het gevecht aangegaan om hoger in rang te komen.
Dwang leidt dus tijdelijk tot respect en roept (ondergronds en lijdzaam) verzet op. Het zou mooier zijn, wanneer mensen uit zichzelf respect tonen voor dieren. Respect zou moeten leiden tot een gezonde balans, die niet meer alleen het resultaat is van gelijke tegenkrachten. Het wordt nog mooier als mensen die balans vanuit een positieve motivatie zoeken en niet meer alleen uit economische overwegingen.
Het is daarom van belang dat mensen liefde voor alles wat leeft uit zichzelf ontwikkelen. Dit is een positief mensbeeld, maar mag niet naïef worden toegepast.
Het is niet zo dat wanneer mensen ruim in de gelegenheid worden gesteld om zelf verantwoordelijk te zijn voor het juist tonen van respect, dat het dan vanzelf goed gaat. Dat is gedogen uit onverschilligheid.
Wie kleine kinderen heeft, zorgt ervoor dat het huis zo wordt ingericht dat een kruipende kleuter weinig schade kan aanrichten. Ook de natuur in Nederland wordt vaak zo ingericht dat er zo min mogelijk toezicht noodzakelijk is. De grondwaterstand wordt verhoogd zodat kwetsbare gebieden vanzelf door een waterscheiding onaantrekkelijk worden om te betreden. Dit is een negatieve reden om de juiste afstand te houden, maar heeft als voordeel dat er geen hek hoeft te worden gebouwd.
Mensen houden van dieren, maar wat is de reden van deze dierenliefde?
Mensen willen in de natuur zo dichtbij wilde dieren komen als mogelijk is. Natuurlijk wil je een dier zo goed mogelijk kunnen bekijken, een verrekijker helpt daarbij. Als je te dichtbij komt, wordt het dier verstoord en moet het vluchten.
Dat is, behalve in de broedtijd, niet zo'n grote ramp. Sommige mensen kiezen ervoor om zelf dieren in huis te nemen, zodat het dier als huisgenoot ten alle tijden beschikbaar is om "genoten" te worden. Dat is een vrij egoïstische reden om van dieren te genieten. In het geval van honden en katten is dit egoïsme niet zo erg, want over het algemeen kan het dier prima leven in de nabijheid van de mens en zijn leefomstandigheden.
Het is geen toeval dat "van dieren houden" en "dieren houden" voor veel mensen synoniem is. Het door elkaar halen van deze twee begrippen betekent eigenlijk geen notie hebben van wat respect voor een ander of een dier inhoudt.
Een dier heeft recht op vrijheid om zichzelf natuurlijk te kunnen gedragen (met bijbehorende biotoop) en heeft geen boodschap aan de liefde van de mens. In gevangenschap heeft de mens uiteraard een zorgplicht voor het dier en zal de mens van het dier tekenen van genegenheid ontvangen als teken dat het die zorg waardeert, maar dat is geen zelf verkozen genegenheid. Het is dus ook geen echte liefde, maar surrogaat liefde.
Haal je dieren naar binnen of geniet je van dieren buiten?
Het zou het mooiste zijn als mensen dieren zoveel mogelijk in de gelegenheid stellen dat zij zichzelf kunnen redden in een natuurlijke omgeving. Een ecologische hoofdstructuur is daarvoor optimaal, want het dier kan migreren naar andere biotopen wanneer het door overpopulatie of voedselgebrek daartoe wordt gedwongen. Wanneer het vervolgens niet meer bejaagd wordt in het kader van de plezierjacht of bezitsdrang, zal het dier in de natuur de mens leren waarderen als een schepsel dat geen gevaar oplevert voor de eigen vrijheid. Dan pas zal een ware ontmoeting plaats kunnen vinden tussen mens en dier en kan ware respect worden getoond. De uitkomst is daarna altijd dat ieder zijns weg gaat. Net als bij de kwaliteit van ware liefde wordt contact maken en vrij laten in vrijheid beleefd en afgewisseld. Een foto is een respectvoller herinnering dan een jachttrofee.

logoEr is in de wereld meer verborgen dierenleed dan de laatste minuut van een dierenleven bij de slacht. Een dier lijdt ook aan verveling in een dichte stal.

Wanneer u Stichting Animal Freedom wilt steunen, leest u hier hoe u dat kunt doen.

Stichting Animal Freedom.
Auteur .

Onze hoofdartikelen in boek, in een overzicht of op een aparte mobielvriendelijke site.

Naar onze reactie op de actualiteit op Facebook.

Privacy verklaring.

pijl omhoog