5 (minimale) rechten van dieren in de veeteelt

Dieren horen te zijn:

vrij van dorst, honger en onjuiste voeding;
vrij van fysiek en thermaal ongerief;
vrij van pijn, verwonding en ziektes;
vrij van angst en chronische stress;
vrij om hun natuurlijke gedrag te vertonen.

Deze vrijheden richten zich op de fysiologische behoeften en op het kunnen uiten van het natuurlijk gedrag. Zoals eerder verwoord door de denkgroep-Wijffels betekent dit natuurlijk gedrag bijvoorbeeld dat varkens de mogelijkheid hebben om te kunnen wroeten, dat een kip kan scharrelen en dat een koe in de wei kan lopen. In het grootste deel van de huidige veehouderijsystemen is dit geen vanzelfsprekendheid.

Welke rechten op vrijheid heeft vee officieel?

In 1979 heeft de Farm Animal Welfare Council (FAWC), een onafhankelijk adviesorgaan van de Europese Commissie (Brambell), vastgesteld dat dieren in de veeteelt recht hebben op de volgende 5 "vrijheden".

Vrijheid van honger en dorst - direct toegang tot vers water en voedsel om gezond te blijven.
Vrijheid van ongemak - door een comfortabel onderdak en rust te bieden.
Vrijheid van pijn, verwonding en ziekte - door dit te voorkomen of snel te diagnosticeren en te behandelen.
Vrijheid om normaal gedrag te vertonen - door voldoende ruimte, mogelijkheden en gezelschap van soortgenoten.
Vrijheid van angst en spanning - door voor omstandigheden te zorgen die lijden vermijden.

Vrij naar filosoof Isaiah Berlin: er is vrijheid van en vrijheid tot. In de wet hebben sommige dieren de vrijheid om verlost te zijn van pijn en ongemak e.d…. Hun recht op vrijheid tot natuurlijk gedrag is niet vastgelegd of gegarandeerd.

Bovengenoemde vrijheden wijken op 1 cruciaal punt af van de vrijheden die de denkgroep Wijfels formuleerde: dieren zijn vrij om hun natuurlijke gedrag te vertonen. Dat is vervolgens het grote punt van discussie: is bijvoorbeeld weidegang voorwaarde voor het kunnen vertonen van natuurlijk gedrag?

Bij de legbatterij-kippen worden bovenstaande 5 (minimale) rechten van dieren niet gehaald, wanneer:

hun snavels gekapt worden;
kippen niet op stok kunnen om te slapen en een verstoord dag/nachtritme opgedrongen krijgen om zoveel mogelijk eieren te leggen;
zij permanent gedwongen worden te leven in de nabijheid van soortgenoten, die zij willen ontlopen (pikorde);
niet vrij (buiten) kunnen scharrelen, graven en een stofbad nemen;
zij bij het vervoer met geweld in kratten worden geperst met kans op breuk van vleugels en poten en in stressvolle omstandigheden op vrachtwagens naar het slachthuis worden vervoerd.

Bij varkens worden bovenstaande punten niet gehaald, wanneer:

zij bijna de hele dag in het donker moeten verblijven;
zij zonder verdoving gecastreerd worden;
zij ingeklemd worden tussen 2 stangen zodat zij zich niet kunnen omdraaien of verzorgen;
niet in de grond kunnen wroeten;
geen rustplaatsen hebben met stro o.i.d., maar een roostervloer;
moeten leven in een ammoniak-lucht, afkomstig van hun eigen mest;
bij het vervoer met geweld in stressvolle omstandigheden op vrachtwagens naar het slachthuis worden vervoerd.

Er zijn vaak overtredingen geconstateerd van het verbod op:

een standlengte korter dan 2 meter voor zeugen (niet naleving is 61%);
een te klein vloeroppervlak voor biggen;
een kleiner gedeelte dicht dan 2/3 van de berenstal;
het niet hebben van een adequate ziekenboeg (niet naleving 10%);
het houden van varkens in het duister of bij onvoldoende verlichting (niet naleving 13%);
het ontbreken van een alarminstallatie bij mechanische ventilatie (niet naleving 32%);
het ontbreken van afleidingsmateriaal (niet naleving 25%).

Bij koeien worden bovenstaande punten niet gehaald, wanneer:

het kalf direct naar de geboorte bij de moeder wordt weggehaald om elders gemest te worden. Door geboren te worden heeft het kalf haar functie volbracht. De melk van de moeder wordt verder voor menselijke consumptie gebruikt;
zij geen mogelijkheden hebben om naar buiten (de wei) te gaan;
zij hele winters aangebonden staan.

Wat er mis is in de nertsfokkerij kan de Bont Voor Dieren u het beste uitleggen. Helaas blijft het niet bij deze dieren. Wat er mis is bij konijnen, kalkoenen, struisvogels enz. in de zogenaamde verborgen bio-industrie kan de Landelijke Dierenbescherming u het beste vertellen. Wij hebben ook een aantal foto's van de (geringe) ruimte die het scharrelen in de praktijk inhoudt. Zie ook de proclamatie voor de rechten van het dier.