Spraakverwarring tussen boeren, burgers en ambtenaren

Sommige mensen praten opzettelijk langs elkaar heen

In ons land heerst een Babylonische spraakverwarring tussen boeren, consumenten en overheid. Het is naïef om te denken dat zij dat zelf erg vinden, terwijl de slachtoffers (mensen uit de derde wereld, het milieu, de dieren en soms de boeren, die ecologisch verantwoord werken) in Nederland weinig vertegenwoordigers hebben die aan dat gesprek deelnemen. Alle partijen hebben bij de huidige situatie te veel baat om elkaar echt de waarheid te vertellen. Er zijn veel halve waarheden en drogredeneringen. Iedereen schuift de argumenten naar voren die in het eigen voordeel zijn en zelden spreekt iemand de ander tegen in een rechtstreeks debat. Hoe het "gesprek" over de diverse aspecten rond intensieve veehouderij verloopt laten we hieronder zien. Wat opvalt in besprekingen van de problemen in de intensieve veehouderij is dat bijna niemand het heeft over de export van dierlijke producten. Minstens 70% wordt geëxporteerd en voor- en tegenstanders lijken niet te willen zien dat deze export de pijler is van (het lijden in) de bio-industrie. Stress, depressie, niet begrepen te worden bepalen de gevoelens van veel boeren. In de vijftiger jaren van de vorige eeuw kwam dat ondermeer door de ruilverkavilingen, later door de ruimingen als gevolg van MKZ en andere dierziektes en tegenwoordig door de stikstofuitstoot. De boeren tegenwoordig zijn veelal grote leningen aangegaan om meer te produceren. Deze problemen zouden er niet zijn wanneer Nederland zich niet zou richten op handhaving van overproductie ten behoeve van de buitenlandse markten.

We presenteren telkens voor een aantal onderwerpen hoe veel veehouders, consumenten en ambtenaren denken en daarnaast wat ze er niet bij zeggen. In de kopjes met de onderwerpen een link naar achtergrond informatie op onze site, bijvoorbeeld het kopje "dierenwelzijn" linkt naar een opsomming van de 5 (minimale) vrijheden die een dier uit de bio-industrie officieel heeft. Wie zoekt naar tegenargumenten, wordt verwezen naar de drogredenen.

Onderwerp		Regelgeving
Hoe denken veel intensieve veehouders?		De regels van de overheid maken het ons onmogelijk om een droog brood te verdienen.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Regels zijn opgesteld omdat er zo vaak op een oneigenlijke manier geld wordt verdiend.
Hoe denken veel consumenten?		Een boer werkt hard voor zijn geld.
Wat zegt een consument er niet bij?		Hij liever dan ik, ik profiteer van lage voedselprijzen.
Hoe denken veel ambtenaren?		Boeren moeten grenzen worden gesteld.
Wat zegt de overheid er niet bij?		We gaan boeren nauwelijks controleren.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Dierenwelzijn
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Als ik voor (schoon) eten en het drinken zorg dan doe ik genoeg voor dierenwelzijn.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Voor natuurlijk gedrag van dieren heb ik geen tijd en geld over. Een dier moet met zo min mogelijk voedsel zo snel mogelijk naar het slachthuis. Zie ook de eufemismen.
Hoe denken veel consumenten?		Bio-industrie is zielig voor dieren, ze missen bewegingsvrijheid en de mogelijkheid om zich natuurlijk te gedragen.
Wat zegt een consument er niet bij?		Voor welzijn van dieren heb ik weinig geld over, wel voor mijn gezondheid.
Hoe denken veel ambtenaren?		Alles mag, als het maar niet duidelijk aantoonbaar tot aantasting van het welzijn leidt.
Wat zegt de overheid er niet bij?		We kunnen niet hard bewijzen dat bio-industrie dieronvriendelijk is en het kost veel geld om te controleren wat aantasting van het welzijn is. Zie ook de cursus rapporten lezen.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Bio-industrie
Hoe denken veel intensieve veehouders?		We doen het goed: het kost Nederland nauwelijks landbouwgrond, de mest is via een gesloten stal beter te hanteren en de omzet is groter.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Dierenwelzijn, het milieu en mensen uit de Derde Wereld zijn er niet bij gebaat. In de gierkelder komen poep en pies bij elkaar en vormen ammoniak.
Hoe denken veel consumenten?		Moet verdwijnen.
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik wil er zelf geen moeite voor doen en koop het liefst het goedkoopste vlees.
Hoe denken veel ambtenaren?		Heeft niet de toekomst, het buitenland heeft een betere concurrentiepositie.
Wat zegt de overheid er niet bij?		We steunen ecologisch verantwoorde alternatieven niet. We laten het aan de vrije markt over.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Ammoniakuitstoot
Hoe denken veel intensieve veehouders?		We rijden de mest direct onder de grond. We hebben er alles aan gedaan om de stankoverlast te beperken.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Ammoniak verdampt in de lucht en gaat met stikstofdioxide van het verkeer een verbinding aan tot fijnstof. Veel mest spoelt ook uit naar het grond- en oppervlaktewater. Dat is slecht voor het milieu en de belastingbetaler en niet de vervuiler betaalt om het weer schoon te maken voor drinkwater.
Hoe denken veel consumenten?		Ik zie de natuur alleen maar groener worden. Bramen zijn toch ook natuur?
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik heb geen idee welke planten en dieren er inmiddels zijn verdwenen. Ik zie overal dezelfde planten, dat wel.
Hoe denken veel ambtenaren?		Wanneer we de regels handhaven en een boer daardoor geen winst kan maken, kan hij ook niet vernieuwen en afbetalen.
Wat zegt de overheid er niet bij?		Veel boeren die geen winst meer maken kunnen veel rechten, opstal en land verkopen om schuldenvrij te stoppen en zelfs iets nieuws te beginnen.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Prijs vlees en zuivel
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Hoe hoger de opbrengst of hoe lager de kostprijs, hoe meer ik verdien.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Minstens 70% wordt geëxporteerd. Hoe hoger de prijs hoe lager de omzet.
Hoe denken veel consumenten?		Hoe lager de prijs, hoe beter.
Wat zegt een consument er niet bij?		Als vlees duurder zou zijn en ik geen alternatief heb, zou ik het ook kopen.
Hoe denken veel ambtenaren?		Hoe lager de kostprijs, hoe beter we kunnen concurreren met het buitenland.
Wat zegt de overheid er niet bij?		In het buitenland wordt men gedwongen om met diervriendelijke veehouderij te stoppen of om ook bio-industrie te starten. Een derde van de prijs heeft de consument al via de belasting vooruit betaald. Deze belasting wordt gebruikt om de negatieve gevolgen en vervuiling van de bio-industrie af te dekken.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Kostprijs
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Hoe hoger de kostprijs die ik presenteer, hoe lager de concurrentie en hoe meer sympathie ik krijg in de media
Wat zegt een veehouder er niet bij?		In de praktijk kan ik veel goedkoper produceren zolang ik maar niet gecontroleerd wordt of ik wel volgens de regels werk
Hoe denken veel consumenten?		In de supermarkt is de prijs van het product veel hoger, dus zal de kostprijs ook wel hoog zijn
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik heb geen idee over hoeveel schijven voedsel wordt geproduceerd en hoeveel mensen er ook wat aan willen verdienen.
Hoe denken veel ambtenaren?		Hoe meer mensen werken aan voedsel, hoe hoger de toegevoegde waarde
Wat zegt de overheid er niet bij?		We kunnen belasting heffen over alle handelingen met voedsel. Zo lang het niet tot schandalen leidt, geldt "wat niet weet, wat niet deert".
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Milieu
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Zolang de gewassen om mij heen gedijen is er niets aan de hand.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		De biodiversiteit van flora en fauna in de nabije natuur neemt af.
Hoe denken veel consumenten?		Een schoon milieu betekent dat land en water er schoon uitzien.
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik vind het wel wat saai: al dat kale grasland en die rechte kanalen en straten.
Hoe denken veel ambtenaren?		Milieunormen moeten de ondernemer niet al te zeer belemmeren.
Wat zegt de overheid er niet bij?		De belastingbetaler betaalt voor de nadelen van milieuvervuiling, de vervuiler betaalt niet mee.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Natuur
Hoe denken veel intensieve veehouders?		De bomen en bossen zijn nog nooit zo groen geweest.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Zeldzame soorten zijn verdwenen, alleen voor mest ongevoelige natuur gedijt.
Hoe denken veel consumenten?		Ik zie het verschil niet tussen natuur nu en vroeger. Ik zie minder natuur en meer wandelpaden.
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik weet niet wat ik mis, ik heb nauwelijks verstand van zeldzame vogels en planten, ik zie ze nooit. Voor natuur ga ik naar het buitenland.
Hoe denken veel ambtenaren?		We beschermen gebieden met hoge natuurwaarde via de Ecologische HoofdStructuur.
Wat zegt de overheid er niet bij?		Buiten de EHS laten we de natuur verrekken. We doen niet veel moeite om de EHS uit te breiden.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Mestoverschot
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Zolang mijn dieren het niet direct op het land brengen is het overschot technisch op te lossen.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Ik moet de dieren dan wel altijd binnen houden.
Hoe denken veel consumenten?		Mestoverschot mag niet het drinkwater duurder maken.
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik denk dat veel mest goed voor de landbouw is.
Hoe denken veel ambtenaren?		Via beperkende eisen aan mestproductie kunnen we de Europese politiek dienen.
Wat zegt de overheid er niet bij?		Reductie van mestproductie zal het dierenwelzijn niet verbeteren, reductie van de veestapel wel.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Veestapel
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Als anderen inleveren, dan mag ik meer dieren houden.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Ik wil gewoon als boer doorgaan, koste wat het kost. Ik heb zware investeringen gedaan.
Hoe denken veel consumenten?		Hoe meer dieren, hoe beter Nederland het doet.
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik wil mij niet in de situatie van het individuele dier verdiepen.
Hoe denken veel ambtenaren?		De veestapel moet krimpen.
Wat zegt de overheid er niet bij?		We krimpen alleen, omdat we voor het buitenland minder mest moeten produceren (EU afspraak).
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Varkens houden
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Nergens ter wereld wordt veevoer zo efficiënt omgezet in vlees.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		De winstmarge is minimaal en het aantal varkens in een stal is sterk gegroeid.
Hoe denken veel consumenten?		Varkens zouden buiten moeten kunnen wroeten.
Wat zegt een consument er niet bij?		We hebben geen zin om voor varkensvlees meer geld te betalen.
Hoe denken veel ambtenaren?		Grotere bedrijven dragen meer bij aan de economie.
Wat zegt de overheid er niet bij?		De nadelige gevolgen voor de samenleving van een grote varkenshouderij worden op de belastingbetaler afgewenteld.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Schaalvergroting
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Ik wil de omzet van mijn bedrijf laten groeien en ik noem alleen dat ontwikkeling. Het geeft ook meer status.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Het kan mij niet schelen als dat ten koste van andere veehouders, milieu en dierenwelzijn gaat.
Hoe denken veel consumenten?		Boeren moeten ook rijk kunnen worden.
Wat zegt een consument er niet bij?		We hebben geen zin om ons te verdiepen in de negatieve gevolgen van hoe boeren ten koste van milieu en dierenwelzijn rijk willen worden als wij maar minder hoeven te betalen voor hun producten.
Hoe denken veel ambtenaren?		Een paar grotere bedrijven zijn beter te reguleren dan veel kleinere.
Wat zegt de overheid er niet bij?		Groei van de intensieve veehouderij gaat ten koste van andere relevante doelen van het regeringsbeleid, zoals aantrekkelijk landschap.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Voedsel
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Vlees en zuivel voorzien in een behoefte, want het wordt afgezet.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		De productie van bio-industrievlees verkleint mondiaal de beschikbaarheid van voedsel.
Hoe denken veel consumenten?		Ik wil gezond, goedkoop en gemakkelijk bereidbaar vlees en zuivel en een zuiver geweten.
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik weet dat het aan alle onderdelen schort, maar ik heb geen zin om naar alternatieven te zoeken en mijn gedrag te veranderen.
Hoe denken veel ambtenaren?		Voedselexport levert de schatkist deviezen op
Wat zegt de overheid er niet bij?		Het buitenland, het dier, de belastingbetaler en het milieu betalen de prijs.
Terug naar de onderwerpen.

Onderwerp		Grondgebonden bedrijfsvoering
Hoe denken veel intensieve veehouders?		Als ik dieren organisch bedrijfsafval voer en mijn mest maar kwijt raak dan is mijn bedrijf grondgebonden.
Wat zegt een veehouder er niet bij?		Grondgebonden betekent ook veevoeder op eigen grond verbouwen en niet (laten) importeren.
Hoe denken veel consumenten?		Als boeren maar niet gedwongen worden om te emigreren.
Wat zegt een consument er niet bij?		Ik weet niet echt wat grondgebonden is, laat staan dat ik weet waarom dat belangrijk is.
Hoe denken veel ambtenaren?		Elke veehouder moet grondgebonden produceren.
Wat zegt de overheid er niet bij?		De regelgeving en controle wordt beperkt tot de mestafzet.
Terug naar de onderwerpen.

Wie wel eens met boeren of burgers een dialoog of discussie aangaat over zaken die dieren betreffen kent het fenomeen: drogredenering. Drogredeneringen zijn hele flauwe manieren om een discussie proberen te winnen en een ander monddood te maken. We hebben de types drogredenen op een rij gezet en een overzicht gemaakt van onderwerpen waarvoor een afdoend antwoord is geformuleerd. Een waarschuwing vooraf. Wanneer je de indruk hebt dat je in een machtsstrijd dreigt te verzanden, lees dan dit artikel. Voor wie de mening van een ander diervriendelijker wil maken, is dit artikel mogelijk interessant.

Dit artikel is onderdeel van een reeks over drogredeneringen en demagogie.

Sommige argumenten worden vaak gebruikt, maar zijn niet geldig. Dat gebruiken van de zogeheten drogredenen doen voor- en tegenstanders van dierenrechten. We zetten deze ongeldige argumentenop een rij en plaatsten daar het tegenargument bij. Dit ten behoeve van een heldere en eerlijke dialoog. Er zijn verschillende types drogredenen. Zij worden expres of per ongeluk toegepast in een discussie. Wees je daarom bewust van de uitgangspunten en integriteit van een opponent. Er zijn verschillende manieren om te reageren op drogredeneringen. Hier zijn enkele algemene tips.

Blijf rustig en emotieloos. Drogredeneringen zijn vaak bedoeld om emoties op te wekken, dus het is belangrijk om rustig te blijven en je emoties in bedwang te houden.
Identificeer de drogredenering. Probeer te begrijpen welke soort drogredenering wordt gebruikt, zoals een ad hominem-aanval of een afleidingsmanoeuvre.
Weerleg de drogredenering. Probeer de drogredenering te weerleggen door feiten te presenteren of logische argumenten te geven.
Blijf op het onderwerp. Probeer terug te keren naar het onderwerp waarover de discussie gaat en probeer de discussie te houden op een rationeel niveau.
Wees voorbereid. Als je weet dat je gaat praten met iemand die vaak drogredeneringen gebruikt, kan het nuttig zijn om voorafgaand aan het gesprek bepaalde feiten en argumenten te verzamelen om op terug te vallen.

Klik hier voor specifieke tips bij het beïnvloeden van dieronvriendelijk gedrag en wat wel en niet te doen bij drogredeneringen. De beweegreden om drogredeneringen te voeren ligt in de wens om macht over de ander uit te oefenen in de vorm van een machtsstrijd. Er worden in de media en de politiek veel drogredenen aangedragen en er wordt demagogie bedreven, die leidt tot spraakverwarring zonder dat iemand verantwoordelijkheid neemt.

Er zijn drogredenen voor de volgende groepen en onderwerpen

Klik hier voor voorbeelden van een drogredenering of van demagogie uit het weblog.

Een leerzaam boek over drogredenen te herkennen en te weerleggen schreef Paula Steenwinkel. Voor wie zuiver wil redeneren en reageren en beu is van discussie-trucjes.
Drogredenen, herkennen en weerleggen (bol.com).